Technisch was het niet mogelijk om bovenstaand de mutaties in de reserves van het jaar 2017 in de tabel aan te geven. Deze waren:
Onttrekking: +239
Toevoeging:  -376 waardoor het totaal op -12.597 (afgerond) kwam in 2017
Betreffende reserves zijn gecumuleerd gepresenteerd in Programma 6.

Verantwoording producten
Met betrekking tot de verantwoording van de producten is er voor gekozen slechts de significante afwijkingen ten opzichte van de begroting te vermelden, waardoor de analyse per programma op de gewenste hoofdlijnen plaats vindt.  

Afwijking salariskosten Programma 1
Elk programma in de jaarrekening krijgt een bedrag aan salariskosten toegewezen op basis van de verdeling van de werkelijke salariskosten. Deze verdeling is gebaseerd op het aantal toegewezen ambtelijke uren per project of product. De verantwoording van de totale salarisuitgaven ten opzichte van de begrote salariskosten is opgenomen in de paragraaf Bedrijfsvoering.

Per saldo is er op programma 1 voor €224.287 meer aan werkelijke salariskosten geboekt dan er was begroot. Het begrote budget salariskosten bedroeg €8.650.640. In werkelijkheid is er €8.874.927 aan salarissen geboekt. Het verschil wordt veroorzaakt doordat er veel minder uren dan begroot kunnen worden toegerekend aan diverse projecten en grondcomplexen. Salariskosten die niet kunnen worden toegerekend aan een ander product of project worden verantwoord op product 1.07 Overhead.
Het complex Broeckgouw nadert zijn laatste fase en het complex Lange Weeren is nog niet opgestart. Sommige projecten waar aan gewerkt zijn, zoals bijvoorbeeld Maria Gorreti, turnhal, scheepswerf Slobbeland en het Huis van de gemeente, bevinden zich nog in een ontwikkelingsfase en is nog geen budget voor beschikbaar gesteld en kunnen dus geen salariskosten naar worden geboekt.

Product 1.01 Algemeen Bestuur
Het verschil tussen de begrote en werkelijke lasten, exclusief de salariskosten, bedraagt op product 1.01 €34.500. Deze onderbesteding wordt veroorzaakt door gebruik te maken van een cursus aanbod van de VNG en in company trainingen waardoor de kosten voor cursussen voor raad- en commissieleden lager zijn uitgevallen.
Verder zijn de uitgaven van de Griffie lager dan begroot. De uitgaven op het budget voor uitbestede werkzaamheden zijn beperkt gebleven doordat een deel van de werkzaamheden die in opdracht zijn gegeven eerst begin 2019 zijn uitgevoerd. Voorts zijn er werkzaamheden in eigen beheer door de griffie uitgevoerd

Product 1.02 Dagelijks Bestuur
De gemeente kent 3 voorzieningen rond de uitvoering van de Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (Appa):

• de voorziening Appa (wachtgeld gewezen wethouders), geregistreerd onder nr. 097.490;
• de voorziening Appa (pensioenverplichtingen actieve en gewezen wethouders), geregistreerd onder nr. 097.130;
• de voorziening Appa met betrekking tot wachtgeldverplichting in verband met arbeidsongeschiktheid, geregistreerd onder nr. 097.500.

Aan deze voorzieningen wordt jaarlijks een bedrag toegevoegd om de voorzieningen weer voldoende saldo te geven om aan toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen.
De bijstelling van € 1.368 rond voorziening 097.500 betrof de uitwerking van de cao sector Rijk, waarbij een overeengekomen loonsverhoging doorwerkte in de wachtgelduitgaven 2018.
De bijstelling rond voorziening 097.130 vloeide voort uit de uitkomst van de actuariële berekeningen ten aanzien van de in de voorziening opgenomen belanghebbende actieve en postactieve wethouders. Daarbij zijn o.a. de opgebouwde pensioendiensttijd van deze  belanghebbenden en de toe te passen rekenrente twee parameters die medebepalend zijn voor de jaarlijkse bijstelling. Met name de jaarlijkse (voortschrijdende) diensttijd opbouw is daarbij voor het boekjaar 2018 debet geweest aan de bijstelling van € 98.207.
Voorziening 097.490 is met een bedrag van € 51.918 bijgesteld in verband met onder andere de eerder genoemde cao-ontwikkeling sector Rijk en de in 2018 toegepaste onttrekking aan de voorziening voor wat betreft uitgaven in dit boekjaar van outplacement/loopbaanbegeleiding ingevolge de Appa, waardoor de stand van de voorziening, en afgezet tegen de actuariële prognose van de nog te verwachten verplichtingen voor de gehele looptijd van de wachtgeldaanspraken, weer per 31-12-2018 in balans is gebracht.

Product 1.03 Regionale Samenwerking
In 2018 zijn diverse regionale projecten gestart, met name op het gebied van economische zaken. De gemeente Zaanstad geldt hiervoor als 'voor-financierder', waardoor de afrekeningen in 2019 zullen komen. De bedragen zijn wel, conform de regionale afspraken, alvast begroot en vastgelegd. De gemeente Edam-Volendam heeft bedongen dat voor ieder afzonderlijk project toestemming moet worden gegeven alvorens als co-financier op te treden. De raad wordt verzocht akkoord te gaan met overheveling van het resterende budget ad € 33.000 naar 2019.

Product 1.07 Overhead
De salariskosten buiten beschouwing latende zijn de werkelijke uitgaven op het product Overhead ongeveer €876.000 hoger uitgevallen dan begroot.  Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door overschrijdingen op het gebied van inhuur extern personeel en opleidingskosten.

Voor de inhuur van extern personeel stond een budget begroot van €655.000. De werkelijke uitgaven, wat betreft inhuurkosten die drukken op overhead, bedragen €1.464.000. Een overschrijding van €809.000. Er is in 2018 voor gekozen zoveel als mogelijk te werken met een zgn. flexibele schil om het extra werkaanbod op te kunnen vangen. Die flexibele schil is met name ingevuld met externe inlening van arbeidskrachten. Ook is voor de invulling van openstaande vacatureruimte gebruik gemaakt van externe inhuur. Door de krapte op de arbeidsmarkt is het soms moeilijk om vacatures te kunnen invullen. De overschrijding op inhuur wordt gedekt door de niet ingevulde vacatureruimte, ziektegelden en projectbudgetten. Een totaaloverzicht van de personeelslasten is weergegeven in de paragraaf  Bedrijfsvoering in de alinea Personeel.

Voor de realisatie van Gewoon goed werken is een opleidingsbudget beschikbaar gesteld. Dit budget is de Winternota 2018 met €350.000 verlaagd om ook in 2019 en 2020 nog over budget te kunnen beschikken. In de laatste maand van het jaar is echter nog veelvuldig een beroep gedaan op het resterende opleidingsbudget waardoor dit nu is overschreden met €64.000. Tegenover deze overschrijding staat wel een niet begrote opleidingsvergoeding van €20.000.  

De inkomsten op het product Overhead zijn €145.000 hoger dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door vergoedingen van het UWV inzake het uitvallen van werknemers en de hierboven genoemde opleidingsvergoeding.

Product 1.99 Mutaties reserves pg. 1
De onttrekking uit de bestemde reserve Automatisering valt €87.000 lager uit dan begroot. Dit wordt veroorzaakt doordat niet alle investeringen in het kader van het Informatiestrategieplan zijn voltooid. De onttrekking uit de reserve, welke de kapitaallasten van voltooide investeringen moet dekken, is derhalve lager dan begroot.